Dorestad - de tentoonstelling

In het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is momenteel een tentoonstelling over het vroeg-middeleeuwse, Nederlandse Dorestad. Deze stad floreerde in de 7de-9de eeuw. De middeleeuwen hebben altijd al mijn belangstelling gehad, al was het maar om de ridders. Van deze periode zijn in onze contreien nauwelijks geschreven bronnen bewaard, dus hier komt het aan op de archeologie. En toeval.

Dorestad (bij het huidige Wijk bij Duurstede) is herontdekt door mensen op zoek naar inkomen in een moeilijke tijd, die wisten uit ervaring dat er veel botten begraven lagen in de grond langs de Kromme Rijn. Die botten brachten goed geld op als ingrediënt voor mest en zo zijn tienduizenden dierlijke maar ook menselijke botten opgegraven. Af en toe kwam er ook een leuk object mee naar boven. Dat was in het midden van de 19de eeuw. Sinds die tijd zijn er diverse opgravingscampagnes geweest en de vondsten schetsen een beeld van een stad met internationale allure.

Dorestad lag aan wat toen nog de hoofdstroom van de (Neder)Rijn was en had dus een prima verbinding met zowel de zee als het Europese achterland.
In de haven van Dorestad kwam een groot deel van de toenmalige wereld bij elkaar om handel te drijven. De vondsten zijn dan ook zonder uitzondering omvangrijk. Gelukkig zijn er ook enkele pareltjes die uitblinken in hun schoonheid en uniciteit, zoals de fibula van Dorestad. Een prachtig stukje edelsmeedkunst dat door middel van een uitstekend digitaal filmpje helemaal tot leven komt.

Dorestad was een welvarende stad, levendig en uitbundig. Rijk door de prima geografische situatie, goed bereikbaar in het rivierengebied, aan de noordgrens van het Frankische rijk. In de tentoonstelling zie je de rijkdom terug in artikelen als sporen en stijgbeugels, de enorme hoeveelheid (transport)potten en tonnen, en in glaskunst en textiel. Met name het glas was rijkelijk aanwezig, waarvan sommige stukken met goud waren bewerkt, als één van de drie plaatsen in Europa waar dergelijke objecten zijn gevonden.
Het was geen stad dat voldoet aan het beeld dat wij er nu van hebben, ommuurd en compact. Dorestad was een langgerekt lint langs de rivieroever waar duizenden mensen woonden. De vrij meanderende rivier liep langzaam weg van de stad en steeds langere steigers moesten het contact tussen water en land in stand houden.
Voor mij was de tentoonstelling verhelderend. Opnieuw waren de donkere middeleeuwen een stuk lichter dan mij steeds voor ogen is gehouden door de fraters van de lagere school.

Dorestad was een wereldstad, rond 800 veruit de grootste stad in wat wij nu Nederland noemden en bij de verdeling van het rijk van Karel de Grote in 843 bij het verdrag van Verdun kreeg het een plaats als begeerlijk object in de verdeling.

Het waren welbestede uren in een druilerig Leiden en een filevol Nederland.

[PS: er zijn ook mensen die helemaal niet geloven dat Dorestad in Nederland heeft gelegen]