Tante Regine en de liefde

Regine de Brouwer in 1926, 19 jaar oud.

Mijn tante Regine is ongetrouwd gebleven. Ik weet niet of iemand ooit aan haar heeft gevraagd waarom en of die persoon ook een eerlijk antwoord heeft gekregen.
De overlevering zegt dat mijn grootouders erg rooms waren. Hun oudste zoon werd priester en missionaris. Van de vier dochters bleven er drie ongetrouwd. Hoe is dat zo gekomen? Van twee is bekend dat ze in ieder geval een man in hun leven hebben gehad. Werden de dochters kort gehouden? Geen idee. Ik weet wel dat de drie ongehuwde zussen alledrie in hun jonge jaren op een kostschool zijn geplaatst in Geffen. Het huishouden van mijn grootouders was druk. Ze hadden een slagerij, zelf gebouwd én gefinancierd. Dat bracht een heleboel verplichtingen met zich mee, dus het draaiend houden van de winkel stond boven aan de prioriteitenlijst. Een grote kinderschare in huis was daarbij niet handig. Daarom zijn de dochters, maar ook de zoons, op kostschool geplaatst. Dat heeft mogelijk ook met de keuze voor een goede, stichtelijke opleiding te maken, maar het had zeker ook een praktische reden.

Regine de Brouwer en Wim Hovers.
Je ziet het geluk in haar lach.
14 juli 1929.

Tante Regine had in ieder geval een liefje. Zijn naam was Wim Hovers. Hij was haar achterneef. Hoe ze elkaar hebben leren kennen is mij niet bekend. In haar nalatenschap zaten diverse foto's van haar samen met Wim. Ze had ook een zondags misboek van hem gekregen op Sinterklaas 1929. Een halfjaar later kreeg ze tuberculose en begon haar tocht langs sanatoria in de strijd tegen deze ernstige ziekte. Het zal ongetwijfeld gevolgen hebben gehad voor hun relatie en vriendschap. Vanwege het besmettingsgevaar was persoonlijk contact, laat staan intiem contact, onmogelijk. Het verblijf in de verschillende klinieken maakte het waarschijnlijk nog moeilijker. Deze liefdesgeschiedenis liep tragisch af. Wim Hovers was ook ziek, waarschijnlijk leed hij ook aan tuberculose. Hij overleed op 12 december 1932. Mijn tante Regine verbleef op dat moment voor het eerst in Dekkerswald. Dat moet een enorme impact hebben gehad. Was deze man de liefde van haar leven en heeft zijn overlijden haar weerhouden van een nieuwe relatie?

Zondags misboek met bidprentje.

Tante Regine heeft haar verdere leven in goede gezondheid geleid. Natuurlijk had ze haar klachten, zeker op oudere leeftijd. Op een gegeven moment was zelfstandig wonen, de zus waarmee ze samenwoonde overleed in 1989, niet meer verantwoord. Ze verhuisde van Residence De Noordhoek naar woonzorgcentrum Venloene in Loon op Zand. Daar sleet ze haar laatste levensjaren.
Een nicht van mij was op een dag bij tante Regine op bezoek. Ze had haar pols gebroken en kon niet alleen blijven. Tijdens dat bezoek bekeken ze ter afleiding samen oude foto's. De geestelijke toestand van tante Regine was niet meer goed en in die toestand verliezen mensen vaak remmingen die ze hun hele leven onder controle hebben gehad. Bij het bekijken van de foto's van Dekkerswald ontviel tante Regine een onverwachte felle uitbarsting. Iets wat helemaal niet bij haar paste. "Denkte da ik dè altij zo leuk gevonden heb, en dè de mensen altè zeeje:"Wè hedde gij naauw meegemakt. Wè witte gij daar naauw toch van? Ik haj 't ok liever anders gewild." Mijn nicht vroeg voorzichtig door en toen kwam de aap uit de mouw. Wim Hovers overleed tijdens haar verblijf in Dekkerswald en niemand had de moeite genomen om haar dat te vertellen. Vanwege het strenge

Regine de Brouwer in 1981
(c) Ruud de Brouwer

regime was contact met de buitenwereld niet eenvoudig. Maar bezoek was toegestaan en ik neem aan dat corresponderen geen probleem was. Desondanks hoorde ze pas veel later van zijn overlijden.

Een schokkend verhaal.

Het zegt veel over de sociale interactie in het gezin, tussen ouders en kinderen maar ook tussen kinderen onderling, en over de geslotenheid en het uitsluiten van emoties. Iets wat overigens niet uitsluitend in mijn familie voorkwam. Het zal haar ongetwijfeld getekend hebben. Heeft ze vertrouwen verloren en durfde ze geen relatie meer aan te gaan? Heeft ze zich bij dit lot neergelegd en is ze overgegaan naar een staat van berusting? Ze klaagde niet makkelijk.
Het is zonder twijfel een ernstig traumatische ervaring geweest om een geliefde te verliezen op die leeftijd, in die situatie en op die manier. Je wenst het niemand toe.


[fotograaf Ruud de Brouwer]