Rituele depots - De droesem van het Leven - Gerard Rooijakkers

Bijna 7 jaar na uitspreken en verschijnen las ik deze Ketelaarlezing.

Gerard Rooijakkers schetst daarin een vergelijking tussen kerncentrales en hun afval, pyramides en hun bewaarfunctie en archieven. Hij noemt het archiefwezen een soort heilig putje voor gedane zaken.

Rituele depots zijn bewaarplaatsen van cultureel erfgoed die buiten de gebaande paden liggen. Er is geen beleidsplan die voorziet in het bewaren van de objecten of informatie die in rituele depots wordt bewaard. Er is een parallel met de vondst van waterputten die de functie van ritueel depot vervulden zonder dat de mensen die daar de kapotte spullen in mikten of er iets per ongeluk in lieten vallen zich daar bewust van waren. Nu zijn we blij met wat daar soms eeuwenlang in terecht kwam. Het geeft inzicht in samenlevingen uit het verleden.
Onlangs bezochten we met een gedeelte van het personeel van Regionaal Archief Tilburg het nieuwe, liever gezegd verbouwde, onderkomen van de Brabant Collectie. Daar ontstond discussie over het bewaren van suikerzakjes, luciferdoosjes (beiden voorzien van reclame) en dat soort spul. Objecten waar alleen particulieren zich aan wagen om het te verzamelen en bewaren. Maar de Raad voor Cultuur zal ze niet opnemen in hun rapportages en adviezen. Dat soort materiaal zou een plaats kunnen vinden in een ritueel depot.

Rooijakkers ziet de noodzaak van selectie bij archieven in. Hij geeft alleen een alternatief voor vernietiging. Als we de documenten die we uitsluiten van permanente bewaring nu eens op een dusdanige manier gaan wegdoen dat ze ooit nog eens gevonden kunnen worden. Niet versnipperen, verbranden of anderszins volledig onbruikbaar maken. Als suggestie geeft hij: prop het in containers of vaten en laat het naar analogie van de splijtstaven in diepe gaten afzakken - ik wed dat je daar die zoutkoepels gerust voor mag gebruiken.
Op die manier kan het ooit weer gevonden worden, hoe gehavend of geschonden ook. En onze nazaten zullen het gaan koesteren als cultureel erfgoed.


Interessante gedachte.