zondag 12 juni 2011

Stellingen bij een proefschrift over archieven

Afgelopen donderdag 9 juni was ik aanwezig, en met mij meerdere collega-archivarissen, bij de promotie van Hein Vera in de aula van de Radboud Universiteit  Nijmegen.
Zijn proefschrift is getiteld: ... dat men het goed van den ongeboornen niet mag verkoopen. Gemene gronden in de Meierij van Den Bosch tussen hertog en hertgang 1000-2000. Jarenlang onderzoek in diverse Brabantse archieven hebben de basis voor deze promotie gelegd. Vandaar de aanwezigheid van veel collega's en ook studiezaalbezoekers bij zijn promotie.

Ik heb Hein ooit leren kennen toen hij nog werkzaam was bij het Gemeentearchief Utrecht en zich bezig hield met het digitaliseren van de toegangen op de notarisakten en het scannen van de originelen. Een vroege digitaliseerder dus. Nu werkt hij bij de gemeente Dongen waar ik hem enkele maanden geleden tegenkwam. Tussendoor kwam ik hem bij gelegenheid tegen, vooral op de zaterdagmorgen in het BHIC.

Bij zijn promotieonderzoek wilde Hein vooral de bronnen laten spreken. Niet teveel vasthouden aan modellen en bestaande theorieën, maar op zoek gaan naar feiten en feitjes en daaruit (nieuwe) conclusies smeden.
Voor mij als archivaris klinkt dat als muziek in de oren. Daar zijn wij archivarissen voor: om de bronnen te laten spreken door de mond van de onderzoeker.
Hij kreeg zonder uitzondering van al zijn opponenten een compliment voor zijn uitputtende bronnenonderzoek. Tijdrovend, dat zeker, maar het levert vaak nieuwe inzichten op.

Zijn proefschrift, daar ga ik verder niet op in. Dan zou ik het eerst moeten lezen, en vooral begrijpen :) Maar enkele van de stellingen bij zijn proefschrift zijn opmerkelijk en hebben betrekking op archieven en het digitaliseren van bronnen. Ook het automatiseringsbeleid van de overheid komt daarin ter sprake. Een gebruiker (en werknemer) van archieven (en gemeente) aan het woord, dat is altijd interessant en moet leerzaam voor ons zijn.

De betreffende stellingen luiden als volgt:

10. Door het gebrek aan strakke standaardisering van de processen van de lokale overheden zijn de inrichtings- en onderhoudskosten van standaardapplicaties onnodig hoog.

11. De kosten van digitale dienstverlening door middelgrote gemeenten zijn momenteel nog vele malen hoger van die van analoog verstrekte producten. Deze kosten wegen nog niet op tegen het voordeel voor de individuele burger. Ze worden bovendien via de achterdeur op dezelfde burger verhaald.

12. De invloed van het Internet kan schadelijk zijn voor historisch onderzoek.

13. De huidige afstemming van de zaterdagopenstelling van het Brabants Historisch Informatie Centrum met het Stadsarchief van Den Bosch is sub-optimaal voor wetenschappelijk onderzoek.

En als toetje, altijd leuk omdat het zo herkenbaar is:
14. Een half A4-tje alleen, is doorgaans niet de oplossing van een probleem.

Helaas kwamen de opponenten van de promovendus niet toe aan vragen over deze stellingen. Dat was voor het gehoor in de aula interessant geweest. Ik moet de kersverse doctor in de rechtsgeleerdheid er toch nog eens op aanspreken en hem laten uitleggen wat hij nu precies met elk van deze stellingen bedoeld heeft.
Met uitzondering van de laatste. Dat is een constatering die weinig uitleg behoeft.

Tot slot is een felicitatie op z'n plaats. Niet in de laatste plaats omdat ik zijn onderzoek prima kan gebruiken voor een boek dat in 2017 moet verschijnen over de oude Udenhoutse landgoederen. Van harte dr. Hein!

6 opmerkingen:

Ingmario zei

Over stelling 11 heb ik ook regelmatig discussies bij de gemeenten die ik bezoek. Als je bekijkt hoe vaak je als doorsnee inwoner de gemeente nodig hebt (rijbewijs, paspoort, aangifte kind, WABO-vergunning en dan heb je het wel ongeveer gehad), dan is het volgens mij zeer de vraag of het rendabel is om zoveel aandacht, tijd en geld te stoppen in een "webloket".
Maar dit soort argumenten worden meestal niet zo op prijs gesteld door "informatie-managers" ca. (En gelukkig hoef / mag ik er officieel natuurlijk niets over vinden...)

Luud de Brouwer zei

@Ingmar
Het is goed dat die vragen gesteld worden. Van de andere kant kan het aanvragen van dat soort van documenten wel een stuk efficiënter volgens mij.
Het gevoel is nog steeds dat het efficiënter en daardoor voordeliger is om digitale dienstverlening in te voeren. Dat is natuurlijk een groot misverstand.

Christian zei

Het was om allerlei redenen een boeiende ochtend. Leuk dat je erover geblogd hebt!

Luud de Brouwer zei

@Christian
Dank je!

Hein Vera zei

Ik ga daarover graag nog eens met jou cq jullie in gesprek en overigens ook over de sluipende digitalisering van de gemeentelijke correspondentie en dienstverlening.

Luud de Brouwer zei

@Hein
Ik kan nauwelijks wachten. Misschien moeten we er gewoon een dienstbezoek van maken. Kennis delen en uitwisseling van informatie en opinies is per slot van rekening ook werk.