Dit onderzoek houdt het midden tussen een hobby en een studie. Door mijn werk heb ik makkelijk toegang tot de bronnen, ken ik de bronnen en kan ik ze lezen. Dat is een groot voordeel.
Udenhout behoorde vanouds tot Oisterwijk. Oisterwijk was een vrijheid. Dat betekende dat het rechtstreeks onder de hertog van Brabant viel en geen eigen lokale heer had. Het grote voordeel daarvan was dat veel gronden in handen waren van allerlei particulieren die hun kapitaal o.a. belegden in grond. De middeleeuwse eigenaren van de hoeven in Udenhout vinden we dan ook overal in Brabant terug. Voor hun zieleheil namen deze heren vaak hun toevlucht tot schenkingen aan kerkelijke instellingen. Omdat Udenhout en de hele meierij van 's-Hertogenbosch gericht was op de hoofdplaats, kregen kerkelijke instellingen in die stad de schenkingen.
Voor mijn onderzoek is dat een groot voordeel aangezien die archieven over het algemeen heel goed bewaard zijn. Bovendien vind je daar ook nog bijzonderheden terug over de boerderijen en landerijen die je bij particulieren zelden tegenkomt.
Ik verwerk al deze gegevens in een computerprogramma genaamd Haza-21. Daar kan ik per perceel aangegeven wie de opeenvolgende eigenaars zijn en ik kan tevens alle mutaties in grootte, bewoning e.d. visueel maken. Daardoor krijgt dit bestand behalve een 2-dimensionale weergave een 3-dimensionale diepte. De genealogische gegevens zijn onmisbaar voor dit onderzoek. Genealogie als hulpwetenschap heeft zich al vaker bewezen.
Op basis van de transporten en erfdelingen moet ik percelen aan eigenaren toekennen. Dat gebeurt vaak op basis van de belendingen die netjes genoemd staan in de akten. Deze akten staan opgeschreven in het schepenprotocol van Oisterwijk (dat bewaard is vanaf 1418) en van 's-Hertogenbosch (dat bewaard is vanaf 1367). Die bronnenrijkdom maakt het werk ontzettend omvangrijk en langdurig. De lange adem... De andere kant van deze uitputtingsslag is een beloning in de vorm van de reconstructie van Udenhout in de 15de en misschien wel 14de eeuw.
Het is een enorme puzzel om dat voor duizenden percelen uit elkaar te houden en in elkaar te schuiven. Maar dat is dan ook meteen de aardigheid ervan. Het resultaat levert prachtige kaarten op van Udenhout in alle eeuwen.
Ik kan nog jaaaaren vooruit!
(bovenste kaart geeft de eigenaren in 1833 weer, de onderste de eigenaren in 1675. Wat het meest opvalt is dat er minder kleuren zijn, dus minder eigenaren en daardoor grotere boerenbedrijven per eigenaar. Als je op de kaart klikt krijg je een veel grotere versie waar b.v. ook verschillen in bewoning zichtbaar worden.)
2 opmerkingen:
Mooi! Ik heb dit wel eens van een paar andere plaatsen gezien, maar moest dan zelf maar uitvogelen wat er te beleven viel. Misschien krijg ik van Undenhout wel een keertje een goede demo? ;-)
@Christian
Je bent van harte welkom om een uitgebreide uitleg te krijgen van de mogelijkheden van het programma en mijn werkwijze.
Kies een datum!
:-)
Een reactie posten