Afgelopen zaterdag was ik met veel anderen aanwezig bij de kennismaking met de Erfgoed Academie Brabant. Wat dat is? De Erfgoed Academie Brabant is het educatieve netwerkcentrum voor cultureel erfgoed, geschiedenis, identiteit, streektaal en volkscultuur in Noord-Brabant. Een hele mondvol dus. Allemaal buzzwords die de subsidiepotten doen rinkelen en de subsidieverstrekkers in katzwijm doen vallen. Dat is mooi als er maar iets uitkomt waar we wat aan hebben. Dat denk ik dan altijd. Eerst zien dan geloven, zo cynisch ben ik inmiddels wel geworden.
De middag bij de Universiteit van Tilburg (Tilburg University zo je wilt) gaf een aantal mooie presentaties te zien die voor het merendeel heel interessant waren. Eigenlijk vond ik alleen het deel over taal (Jos Swanenberg em Anne Kerkhoff onder de maat. Dat paste niet bij de rest van het programma dat heel erg goede en aansprekende voorbeelden liet zien van erfgoedinitiatieven. Ik ga daar verder nu niet op in, dat zou te ver voeren.
Deze middag bracht bij mij wel een heleboel teweeg. Dat begon bij de presentatie van "Het leven verbeeld" door Renate Stapelbroek (cultureel antropoloog, Berg en Dal) en Reem Wittenbols en Loek Beckers (Jeugdtheatergezelschap Het paard dat vliegt, Eindhoven). Met name Loek Beckers gaf mij het inzicht dat theatermakers (in dit geval) anders met informatie omgaan dan bv. onderzoekers of muzikanten. Niet zozeer dat ze informatie anders interpreteren omdat hun presentatievorm dat nou eenmaal verlangt, maar veel meer dat ze er een andere laag uithalen. Gevoel. Een bepaald gevoel. Een emotie die in de informatie zit, maar door de vorm (theater) en het verwerken van de informatie naar die vorm, kan er een heel andere dynamiek ontstaan en daarmee kan er door die interpretatie een andere waarde uit de informatie getoond worden. Ben ik nog te volgen? Het is lastig in woorden te gieten.
Met dat gegeven ben ik blijkbaar onbewust bezig gebleven want gisteren bedacht ik ineens dat het een interessant experiment zou zijn om daar eens een avond mee te vullen. Je kiest als instelling een onderwerp of thema, stelt er een beperkt dossier met informatie (archiefbronnen: documenten, foto's, film/video e.d.) en vraagt vervolgens aan een aantal mensen om met diezelfde informatie aan de slag te gaan. Ik denk dan aan een historicus die er een artikel over schrijft, een schrijver die er een verhaal van maakt, een muzikant die er een lied van componeert, een dansgezelschap dat er een dans op baseert, een theatergezelschp (of -maker) die er een opvoering van maakt en bv een beeldend kunstenaar die er een kunstwerk van maakt. Dan organiseer je een avond waarop al deze mensen hun interpretatie, hun onderzoek, hun emotie, hun product tonen. Na elkaar.
Het interessante daaraan zou dan zijn of het inderdaad zo is dat de verschillende vormen daadwerkelijk leiden tot een scala aan interpretaties van het bronmateriaal. Een rijk palet aan informatieverwerking die de verschillende lagen uit die informatie laat zien, zichtbaar maakt.
Ik heb geen idee of dit iets nieuws is of al eens eerder is gedaan. Het lijkt mij in ieder geval de moeite waard om daar eens project van te maken.
[plaatje van http://www.zazot.nl/]
9 opmerkingen:
Kon er zelf die dag niet bij zijn, maar heb dus wat gemist.
Mooi idee van je. Het interpreteren van archiefstukken en het verwerken van die interpretatie (of het nou informatie of een gevoel is) in kunstwerken, of in ieder geval op andere manieren dan wij gewend zijn, is niet nieuw. Maar jouw precieze idee, om vanuit verschillende disciplines hetzelfde materiaal te laten bekijken en te 'verwerken' tot verschillende 'producten', dat lijkt me erg inspirerend om eens te laten doen. Of het nu al wel of niet een keer is gedaan.
@Christian
Klopt, dat gebeurt al jaren: op basis van archiefdocumenten een kunstuiting produceren. Maar om achter elkaar vanuit verschillende discipline dat te zien gebeuren, dat lijkt me interessant.
Mee eens Luud, dat gebeurt al veel langer, maar om meerdere disciplines (hoeft niet persé alleen kunst&cultuur te zijn) op basis van dezelfde archiefstukken iets te laten produceren, is een mooi idee. In Zeeland hebben we wel al vaker geprobeerd om met verschillende disciplines te werken aan hetzelfde thema, maar dat bleek toch vaak een moeizaam proces. Het staat of valt met een enthousiaste en voortvarende projectleider, die de gang erin houdt, die de deelnemers aanmoedigt en meedenkt over verwerkingsideeën en de juiste koppelingen met de andere deelnemers weet te maken. Best lastig, zo blijkt uit de praktijk. Maar het is een interessant idee om verschillende disciplines met dezelfde archiefstukken aan de gang te laten gaan.
Anneke
ja, het spreekt me ook erg aan. Wanneer je er over nadenkt: een gemotiveerde projectleider, aktieve deelnemers, een plan en een budget... dan lijkt de organisatie wel erg complex, maar misschien kan het ook eenvoudiger.
iets in de richting van #collectievissen en in samenwerking met HBO en universitaire opleidingen?
evt in combinatie met een docu-serie voor televisie? = promotie voor archief en diverse opleidingsinstituten.
@Anneke (Archiefeducatie)
Ik kan me ook voorstellen dat het een moeizaam proces is! Je moet wel enthousiaste mensen vinden die er zin in hebben en niet meteen om geld gaan vragen. Het is ook een experiment dat kan uitgroeien tot een aardige presentatie die je als archief vaker zou kunnen herhalen.
@Carla
Wat jij omschrijft dat probeer ik zoveel mogelijk te vermijden. Geld trekt niet perse het juiste volk aan met de mentaliteit en inzet die je bij een dergelijk project mag verwachten. Enthousiasme moet de drijfveer zijn en middelen komen later.
Samenwerking met opleidingen is een goede tip. Ik ben het nog neit meteen concreet aan het maken, ik ben ook niet zo'n organisator, maar wil het wel ergens gaan onderbrengen en natuurlijk wil ik er wel energie in steken!
Volgens mij heb je alleen een map nodig met een selectie van aansprekende archiefstukken, en een groep mensen die ieder vanuit een eigen discipline wel eens wil kennismaken met iets geheel anders - namelijk archief - en daar en door elkaar door geïnspireerd wil raken. Je hebt een ontmoetingsmoment nodig, eventueel contact tussendoor en tot slot een presentatiemoment. Veel ingewikkelder is het niet, volgens mij...
@Christian
Zo simpel als het klinkt... Zo is het meestal niet. Je hebt natuurlijk gelijk als je zegt dat het niet ingewikkelder gemaakt meot worden dan strikt noodzakelijk en vooral niet teveel plannen en subsidieaanvragen en ander ongemak. Enthousiaste deelnemers, meer is er niet nodig. Maar waar vinden we die?
Via het gebruikelijke nieuwsbericht op de site, de blog en de tweet, via een persbericht, door contact te leggen met kunstencentra en schrijversforums. Als je een lijstje maakt van wat voor disciplines je wilt bereiken, dan kun je daarbij wel bedenken waar je die mensen kunt bereiken. Of gewoon enkele mensen - die je al kent - persoonlijk benaderen; je hebt in eerste instantie maar een persoon of vijf nodig, denk ik.
@Christian
Dat zijn allemaal goede tips. Dank daarvoor.
Een reactie posten