Valse honden in 18de eeuws Tilburg

Afgelopen weekend las ik een artikel over een pittbul die zijn baasje zo had gebeten dat die hem doodstak. Helaas is dit niet een opzich zelf staand verhaal. De afgelopen jaren zijn er meerder incidenten geweest met honden die kinderen en volwassenen gebeten hebben. Het blijkt dat dit al een probleem is dat vele eeuwen voorkomt. Zolang er honden zijn, komen dit soort incidenten voor.
[Bron: https://nos.nl/artikel/2557903-man-steekt-zijn-hond-dood-bij-bijtaanval-in-eigen-woning]

Bij het doornemen van de serie resoluties vanhet Tilburgse dorpsbestuur uit de 18de eeuw kwam ik enkele keren dergelijke voorvallen tegen.

Het dorpsbestuur hoort inwoners praten over 'doggen' en 'bulhonden' die zich dermate misdragen dat de drosaard en schepenen zich genoodzaakt zien om drastische maatregelen te nemen. Doggen of bulhonden staan op Wikipedia omschreven als honden met een breed en vlak hoofd met een stompe, soms verkorte, snuit en een relatief zwaar lichaam. Het zijn honden soals een pitbull, maar er zijn meerdere variaties, ook in formaat. In een uitgave uit 1860 geschreven door Prof. H. Schlegel en getiteld De Dieren van Nederland, staat onder het hoofdstuk De Hond: BULHONDEN, met eenen dikken kop en korte ooren. (p. 108). Een dergelijke hond bewaakte het erf van een huis of boerderij zoals dergelijke honden eeuwenlang zijn gebruikt. 

Op 18 juni 1731 bespreekt het dorpsbestuur klachten die zijn binnengekomen over 'doggen ofte bulhonden'. Ondanks eerdere publicaties (die ik vooralsnog niet heb gevonden) komt het nog steeds voor dat dergelijke honden mense bij dagen en savonts aenvallen en haer en haeren bij hebbende honden bijten en grooten schrick aenjaegen. Daarom stellen ze opnieuw een publicatie die de eigenaren van dergelijke honden opdraagt die honden wegh te doen, off op haere plaetsen vast te leggen. Op die manier kunnen de straeten voor een ieder veijlig moogen worden gebruijckt. De boete op overtreding van deze maatregel bedraagt vijf gouden realen voor iedere hond die in overtreding is.
[Bron: 3/6 resoluties 1725-1738 scan 102]

Zoals zo vaak is een dergelijke maatregel niet afdoende om het gedrag van mensen (en dieren) te veranderen. Op 1 november komt het opnieuw ter sprake. De klachten houden aan en dat vraagt om draconische maatregelen. De tekst van de publicatie is inmiddels aangepast. De honden terroriseren de Tilburgers door de menschen op publique straeten met gewelt en  groote boodheijt aen (te) vallen, omver rucken, beijten, quetsen ende kleeren tot stucken  van't lijff rucken.... De maat is vol. 

De vorster wordt opgedragen sig al omme te vervoegen aende persoonen die sulexke quaetaerdige doggen en bul honden houden en hen uijt naem vande regering ordonneeren die honden binnen den tijd van twee uren wegh te doen. De honden moeten voor haere deuren opde straeten om ver te schieten. Vervolgens krijgen ze een boete die dient om de schaade aende luijden toegebragt, te betalen, en anders bij de schepenbank 'in reghte aende selve verder te verhalen. [Bron 3/6 resoluties 1725-1738 scan 128-129]

In een dagboek van Jacob van Lennep beschrijft hij een reis door Nederland, voornamelijk te voet. In dat dagboek vermeldt hij dat het reizen wordt bemoeilijkt door de slechte wegen, maar ook door de "bulhonden", zoals van Lennep ze noemt, die de voetganger op zijn weg tegenkomt. "Zeer bevreesde ons een grote bulhond, die aan de deur gezeten was van een bruggetje, dat op enen boerenweí geleidde; terwijl het daarbij gezetopschriít: wacht U voor den hond. Toen bestonden dergelijke borden dus ook al en een gewaarschuwd mens telt voor twee!
Ik vond deze passage online in een aflevering van het tijdschrift Baerne, Tijdschrift van de Historische Kring Baerne.

Hondsdolheid of Rabiës kwam vanzelfsprekend ook voor en als die ziekte bij een hond werd geconstateerd dan ging het er ook niet bepaald zachtzinnig aan toe.

In 1737 was er op 20 juli een rasende hont in het Groeseind, aan de Veldhoven, bij de Kasteelhoeven  en aan het Haringseind te keer gegeaan. De regenten wisten niet of die hond ook op andere plaatsen in het dorp had toegeslagen. Het dorpsbestuur besloot in haar wijsheid dat alle inwoners die kennis hadden van het feit dat hun hond was gebeten door die hond, of daar aan twijfelden, ten spoedigste sullen hebben doot te schieten of doot laten slaan. Zij die daar geen gehoor aan geven moeten opdraaien voor schade aan mensen en vee dat door hun nalatigheid wordt veroorzaakt.
[Bron: 3/7 resolutie 1738-1750/scan 15]

Het waren andere tijden, met andere zeden en gewoonten. We moeten hierbij niet vergeten dat er op dat moment in de geschiedenis geen medicijn of behandeling was tegen hondsdolheid. Het was een reëel gevaar voor mens en dier dat je een vreselijke dood zou sterven aan de gevolgen van een beet door een dolle hond of een ander besmet dier.

Overigens was er in het dorp De Bilt een drankje ontwikkeld dat zou helpen tegen hondsdolheid. Er staat een mooi artikel online die daar over verteld. Er waren meerdere drankjes die als remedie werden verkocht. Hoewel er, ik zou bijna zeggen natuurlijk, geloof werd gehecht aan de werking van dergelijke drankjes, waren het in de regel kwakzalverpraktijken met een goede pers. Lees meer online.

Privacy matters - neem even 10 minuten de tijd

Dit indringende filmpje bestaat al sinds november 2008. Nooit eerder gezien. Misschien wel een keer een verwijzing tegengekomen, maar genegeerd? Weet ik niet meer.
Als fanatiek volger van de technologische ontwikkeling ben ik me wel bewust van de gevaren. Dacht ik.
Dit filmpje zet alles op een rij, niet dogmatisch, niet radicaal, gewoon feiten op een rij. Bewustwording, dat is het doel. En wakker worden en blijven.

Als je dit ziet en hoort denk ik altijd: Wil ik dat mensen als Geert Wilders, die tenminste naar buiten toe erg ongenuanceerd overkomt, over deze informatie vrijelijk kan gaan beschikken? Ook in het linkse kamp zijn de voorbeelden nog vers: Sovjet-Unie, Cuba of China, waar een totale controle van informatie werd en wordt nagestreefd. Wat te denken van captains of industry die met dit soort informatie ons gedrag willen beïnvloeden op het gebied van consumptie en materialistisch geluk?
Het heeft me weer wakker gemaakt. Het belang van veiligheid mag niet ten koste gaan van vrijheid. Ook al is de wereld sterk aan het veranderen en kunnen ontwikkelingen niet worden teruggedraaid, het kan geen kwaad hier kritisch over te blijven.