Wanneer ben ik begonnen met dit onderzoek? Zelf schrijf ik ergens in dit weblog over 2004 en ergens ander noem ik 2002. Het is duidelijk dat ik mijn eigen geschiedenis niet al te best vastleg. In 2002 begonnen John Boeren, Berry Moonen (+ 2004) en ik met de website www.snoerman.org. Ik weet dat dat een platform was waarop ik mijn bronnen over Udenhout met de wereld wilde delen. Logischerwijs zou ik daarom voor dat jaar met het onderzoek moeten zijn begonnen. Het onderzoek bestond uit een niet direct gedefinieerd doel. Hoe dan ook, ergens in het begin van de 21ste eeuw heb ik de beslissing genomen om zo systematisch mogelijk de bronnen over Udenhout te transcriberen of op zijn minst vast te leggen. Daar is dan een grote bevolkingsreconstructie uit ontstaan die ergens in het midden van de 19de eeuw begint en terug gaat tot ergens in de 13de eeuw. Daaraan gekoppeld, zoveel mogelijk, de bronnen waar deze personen in voorkomen. Allemaal onder voorbehoud en ik verras mezelf nog steeds doordat ik aannames heb gedaan die ik niet gedocumenteerd heb. Zo leer je in de loop van het onderzoek en doe je heel veel dingen dubbel, driedubbel of X-dubbel.
In februari 2015 begon ik met het schrijfwerk. In het begin betekende dat niet meer dan het op een rij zetten van de hoeves die aan bod konden komen. Daarna heel summier wat bij elkaar sprokkelen maar het werd vooral een race om nog zoveel mogelijk open eindjes aan elkaar te knopen. Weg systematiek en welkom chaos! Wel een heel prettige chaos. Blijkbaar is dat een situatie waar ik me comfortabel in voel. Paniek, zweetaanvallen en opperste concentratie wisselen elkaar af. Tot op het laatste moment, als je merkt dat een legenda bij een kaart in het boek niet is opgenomen... Die misser kon nog worden hersteld!
Het boek is een trendbreuk met de andere boeken die het schrijversteam van Heemcentrum 't Schoor de afgelopen 25 jaar heeft gepubliceerd en geschreven. Het is geen makkelijk leesboek. Een aantal hoofdstukken zijn taai en bevatten veel informatie die niet altijd op een soepele manier geschreven zijn. Het is dan ook vooral een naslagwerk. Voor veel bewoners van Udenhout een boek waarin ze kunnen lezen hoe lang er al mensen wonen op de plek waar nu hun huis staat. Het boek biedt een basis voor verder onderzoek, voor interpretatie van het ontstaan van het dorp. Het is in dat opzicht een uniek boek omdat het voor meer dan de helft van Udenhout een geschiedenis vertelt die tot de eerste helft van de 14de eeuw teruggaat.
Het was een heidens karwei. En dan heb ik het alleen over mijn eigen deel. Naast mijn bijeen gesprokkelde informatie uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd is er een aanzienlijke hoeveelheid gegevens verzameld over de huidige situatie. Dat deden met name Frank Scheffers voor het Biezenmortelse deel en Kees van Kempen voor het Udenhoutse deel. Zij hebben de lijn naar het heden doorgetrokken daar waar ik genoegen neem met een aansluiting op de kadastergegevens van 1832.
Daardoor is het boek een prachtig naslagwerk geworden. Er is veel op aan te merken en mijn enige hoop is dan dat mensen vast gaan leggen wat er niet goed is. Of dat tenminste melden bij mij of Heemcentrum 't Schoor.
Verder heb ik dankbaar gebruik gemaakt van het vele voorwerk dat Wim de Bakker al decennialang doet met het toegankelijk maken van het Oisterwijkse schepenprotocol. Om over de hulp bij het transcriberen van de Bossche schepenakten maar te zwijgen. Daar bood Mark Vermeer de helpende hand. Daarbij komt nog het werk van talloze anderen die al eens eerder onderzoek hebben gedaan naar Udenhouts verleden en dat hebben gepubliceerd.
Als je nou denkt dat het onderzoek klaar is, dan heb je het mis! Er is nog een berg werk te verzetten. Gelukkig heeft 't Schoor heel veel informatie vastgelegd in de Udenhout Wiki, onderdeel van de TilburgWiki. Daar gaan we straks geleidelijk aan de oude en nieuwe gegevens een plaats geven zodat het onderzoek nog levend blijkt. Dat kan ook de plaats zijn waar kritische lezers en onderzoekers aanvullingen en verbeteringen kunnen indienen of zelf plaatsen. Zo krijgt het onderzoek naar laat-middeleeuws Udenhout ook een digitale en beter vindbare plaats.
Het hele proces dat sinds het voorjaar van 2015 is gaan lopen heeft heel erg veel tijd en energie gekost. Allemaal goede energie. Het was en is een prachtige belevenis om losse gegevens te zien groeien tot teksten en inzichten, nieuwe "feiten". Het is dat creatieve proces wat het uiteindelijk al die jaren interessant houdt. Het combineren van informatie uit bronnen tot iets nieuws, tot iets wat nog niemand eerder heeft gedaan of bedacht. Foutloos? Zeker niet. Er is altijd ruimte voor verbeteringen. Er zijn nog genoeg bronnen te onderzoeken. Maar nu een streep trekken en eens kijken waar je het voor doet en dat ook aan anderen te laten zien, dat is prachtig.
Geschiedenis herschrijf je steeds opnieuw. Nieuwe informatie, nieuwe inzichten, andere context, het maakt de oude informatie steeds opnieuw levend en levert nieuwe zienswijzen op. Fascinerend. Mooi om daar deel van uit te kunnen maken. Het dorp Udenhout (en Biezenmortel) heeft een unieke geschiedenis. Nu kunnen meer mensen daar kennis van nemen. Beter wordt het niet.
En ik ben nog lang niet klaar... ;)
Eerder blogs over mijn onderzoek:
24 november 2008
15 december 2011
24 februari 2015
2 september 2016
10 december 2016
