donderdag 24 april 2008

Pascal Mercier - Nachttrein naar Lissabon

Genot genoten. Stijlvol, romantisch, onverwacht, sfeerrijk, ontdekkingstocht. Ontdekkingstocht in meerdere opzichten. Een leraar klassieke talen in Bern ontmoet een vrouw op weg naar de school waar hij al sinds jaar en dag lesgeeft. Een Portugese. Die ontmoeting zet zijn leven op zijn kop. De chaostheorie in de praktijk.

De ontmoeting met deze vrouw, die verder geheel onschuldig verloopt, wakkert een vlam in Mundus (de leraar) aan die steeds feller gaat branden. Hij gaat naar een Spaanse boekhandel op zoek naar een boek in het Portugees. Hij vind er een boekje van Amadeu Inácio de Almeida. Taalgevoelig als hij is leert hij het Portugees al doende te lezen. Oefenen en geïntrigeerd raken. Om de persoon achter het boekje te leren kennen reist hij af, hij de stabiliteit en betrouwbaarheid zelve, naar Lissabon, alles achterlatend wat hem in Bern bond.

Ik ga verder niets vertellen over wat hem in Lissabon allemaal overkomt, maar het leven van deze man dat behoorlijk beperkt was, maar tegelijk ook rijk, veranderd volkomen. Hij doet dingen die hij zichzelf niet had toegedicht, schaft zelfs een nieuwe, moderne bril aan! Hij ontdekt het grote en kleine leven van de auteur van het boekje. En passant lezen we ook dat boek in dit boek. En nog een hoeveelheid brieven die hij op zijn zoektocht tegenkomt.

Het is een hele spannende ontdekkingstocht. Niet zozeer omdat er allemaal spannende en enerverende dingen gebeuren, maar omdat hij hele andere kanten van zichzelf ontdekt, zich toestaat om die te ontdekken. Er naar verlangt om die te ontdekken. Niet uit een soort van defaitisme of rusteloosheid, maar eerder omdat het gewoon tijd daarvoor is. Het is een soort andere Mundus die hij loslaat in de wereld. Een Mundus die hij altijd in zich heeft gehad, maar gecontroleerd heeft, onder de duim hield.

Voor mij opnieuw een kennismaking met een geschiedenis die ik van de zijlijn heb gevolgd: het kolonelsregime in Portugal met alle uitwassen van dien. Hoe barmhartigheid wordt gestraft, vriendschap verwaterd door liefde voor dezelfde vrouw, hoe meedogenloos ook die liefde kan zijn.

Het boek begint o.a. met aan citaat van Fernando Pessoa: "Ieder van ons is verschillende, is vele, is een overmaat aan zelven".

Dit boek prikkelt je om meer van die "zelven" uit te proberen, je andere "zelven" te ontdekken.
Prachtig geschreven, verveelt geen seconde. Rijkdom aan ervaringen en ontmoetingen naar aanleiding van een vrouw in de regen.
Wat kan het leven toch enerverend zijn, als we er aan toe willen geven. Zonder de banaliteit van de sensatie, maar met de integriteit van de ontmoeting.
Absoluut lezenswaardig. Helemaal goed.

zaterdag 12 april 2008

Tomas Lieske - Dünya

Wat vertellen de "recensies" op de achterkant van eenboek? In dit geval niet genoeg. "Lef en vakmanschap" staat er onder andere.
Ik vond het allemaal matig. Het verhaal was heel vreemd, ongeloofwaardig eigenlijk. Maar zo vertelt dat ik het zou moeten geloven. Alsof het waar zou kunnen zijn.

Ik geloofde het niet, dat mag duidelijk zijn. Ver gezocht, te makkelijk, losse eindjes, weinig doordacht. Ik weet het, het zijn nogal negatieve kwalificaties en het simpele feit dat ik het uitgelezen heb, betekent wel iets. Voor mij dan :-)

Twee Hollandse jongens raken op drift. Anders kan ik het niet noemen. Ik vind dat begin echt heel erg mager... je leert deze mannen niet goed kennen en dat blijft zo gedurende het hele boek. Hun avonturen in de stookkamers van de schepen van de Engelse marine, aardig beschreven, maar in sneltreinvaart. Hun aankomst in Turkije: het blijft een beetje in het midden hangen. Een grote boem en ze zijn in Turkije. Hans Klok kan er nog wat van opsteken!

Daar komen ze aan een baby op een manier die veel vragen onbeantwoord laat. Is het altruïsme? Dat blijkt niet uit de rest van het verhaal. Een merkwaardig soort eigenbelang speelt daar een rol. Het opknippen van het verhaal door het heen en weer springen in de tijd vond ik storend en niets toevoegen aan de spanning.

Het verhaal over de geheime bouw van een luchtschip door Turkije in het verlichte tijdperk van Atatürk, dat vond ik dan weer wel interessant. Dat heeft me aan de gang gehouden in dit boek. De afloop was niet spectaculair, maar zat wel goed in elkaar.

De ontheemding in een land, waar je zelfs de afloop van de Eerste Wereldoorlog niet kent, dat was ook een aspect wat ik geloofwaardig vond. Maar dat gedoe met die twee mannen die eigenlijk niets met elkaar hadden, was dat nou het enige vehikel om dat verhaal omheen te vertellen?

Ondanks alle lovende kritieken en prijsbeloftes kon me dit boek maar matig bekoren.